زندگینامه سید حسین عرب باغی

     نام مبارکش از نام نامی و اسم گرامی جد بزرگوارش حسین بن علی ارواحنا فداه رهنمون آمده است آقای سید حسین الشهیر به عرب باغی فرزند مرحوم آقای سید نصر الله بن صادق الموسوی الحسینی انارالله برهانه میباشد . این سید والا مقام اصلاً از سادات گلپایگان بوده سابقاً اجداد گرامی این بزرگوار مهاجرت نموده و در ارومیه (رضائیه ) سکونت اختیار کرده اند . نسب و شجرة این بزرگوار منتهی میشود به باب الحوائج الی الله تعالی ابوالحسن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابطالب علیه و علیهم افضل الصلوة و السلام و الثناء و الاکرام و در ابتداء صفحات تألیفاتش به این نسب تصریح میفرماید.

     این عالم والا مقام فقید در سال یکهزار و دویست و نود و چهار قمری ، یکهزار و دویست و پنجاه و چهار شمسی در روستای (سعیدلو) سه میلی (یک فرسخی) شهر ارومیه از مادر متولد شده و پس از طی دوران صبادت و کودکی از روستای نامبرده به شهر  ارومیه (رضائیه ) مهاجرت نموده و در کفالت عموی بزرگوارش مرحوم آقای حاج سید حسین مرحوم که از تجار معروف شهر بود زیست نموده.

     آنزمان والد ماجدش بعالم بقا رحلت کرده بود و این حاج سید حسین اولاد نداشت، این بزرگوار وارث وی بود ، در همین ایام در مسجد جامع ارومیه که از بناهای تاریخی قبل از اسلام است بتحصیل علوم دینیه و مقدمات عربیه از صرف و نحو و منطق و معانی و بیان مشغول گردید ، و بعد از مدتی از ارومیه به (خوی) که از جمله بلاد آذربایجان غربی است مهاجرت نمود و مشغول تحصیل و تدریس بود .

     و بعداً در تاریخ 1314 قمری عازم عتبه بوسی حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا صلوات الله علیه و علی آبائه الطاهرین گردید ،و مدت هشت سال در ساحت مقدس حضرت ابولحسن سلطان طوس علی بن موسی علیه السلام به تکمیل معارف حقه پرداخت و در خدمت اساتید بزرگی همچون آیة الله ترشیزی بکسب علوم پرداخت .

     و در سال 1323 هجری ( تقریباً در سنین 25 از عمر شریف) از مشهد مقدس بعتبات عالیات مسافرت نمود و در خدمت باب مدینه علم نبی امیرالمومنین علی علیه السلام در نجف اشرف بتکمیل علوم متداوله پرداخت.

     در طی مراتب علوم و استنباط احکام الهی و اخبار حضرات ائمه علیهم السلام به درجه طراز اول اجتهاد نائل گشته و در این قسمت مرجع تقلید بأخذ اجازهء علمای اعلام و مجتهدین عالم اسلام به این بلندترین رتبه فائز شده است .

‌

اساتید و مشایخی که اجازه مرجع بودن سید حسین عرب باغی را اعلام نمودند :

حضرت آیة الله حجة الاسلام مرحوم سید محمد کاظم طباطبائی یزدی صاحب عروه حضرت آیة الله حجة الاسلام مرحوم آخوند ملا محمد کاظم خراسانی صاحب کفایه حضرت آیة الله مرحوم آقا سید محسن کوهکمری دانشمند فقید حضرت حجة الاسلام ترشیزی آیة الله حجة الاسلام شریعت اصفهانی آیة الله حجة الاسلام آقای میرزا محمد علی نخجوانی و حضرت حجة الاسلام آیة الله آقای میر سید علی داماد رضوان الله علیه

     از قراری که خود آن مرحوم میفرمودند اجازات این بزرگواران در پشت کتاب مستدرک وسائل الشیعه نوشته شده بود و در اثر احتیاج ضروری برای امر معاش کتاب مزبور را در مهاجرت به مراغه فروخته است ، آری مردان خدا باید چنین باشند . ولمثل هذا فلیعمل العاملون

     ازبرکت جودت ذهن و استعداد فوق العاده که آقای ما سید حسین عرب باغی داشت لطف ایزدی شامل گشت ، لطف حضرت امیرالمومنین علی علیه السلام شامل و کامل گشت و در اندک زمان به لطف امیرالمومنین علی علیه السلام فقیه عصر خود گردید و به همگنان خود برتری یافت در زمان مقیم بودن در نجف اشرف چندین جلد کتاب در فقه و اصول و علم حدیث بزبان عربی تألیف نموده که تقریظهائی از علمای اعلام در آنها مندرج است ( نام کتب و تقریظات علمای اعلام در دفترچهء شرح حال مؤلف ضبط شده اینجا مراعات اختصار است ). در تاریخ 1336قمری در اثر انقلابات خونین و تحمل ناپذیر از حد افزون که در بین فجایع یک تاریخ ، انگشت نماست به شهر مراغه حجرت نمود و پر واضح است که در این اوقات ، اوضاع آذربایجان بالخصوص شهر ارومیه دلخراش و اسفناک بود که مجال ذکر آن نیست.

     این بزرگوار از مشاهده این اوضاع خیلی متأثر و اندوهگین بوده و همواره بر مسببین نفرین میکرد الحاصل در شهر مراغه بترویج دین اسلام و نشر حقایق مذهبی ، ساعی و اشتغال کاملی داشت.

     و در مجالس عمومی و خصوصی امر بسوال مسئله میفرمود و مورد تکریم و تعظیم طراز اول علمای شهر مراغه بود مانند آقای حاج شیخ موسی و آقای حاج شیخ محمد حسین اعلی الله مقامه. و در تارخ 1342 هجری بواسطه دعوت اهالی محترم شهر ارومیه با تقاضاهای مصرانه و نامه های پی در پی مجدداً به وطن خودش عودت فرمود و به تدریس علوم دینی و نشر احکام سید المرسلین و باز هم به تصنیفات و تألیفات نفیسه و خدمات برجسته اشتغال ورزید و از خود باقیات و صالحات بیادگار گذاشت که از آن جمله است.

‌

خدمات برجسته سید حسین عرب باغی اعلی الله مقامه

     سید حسین عرب باغی اعلی الله مقامه در تاسیس مریضخانه (بیمارستان) شیروخورشید (شهید مطهری)  و تعمیر مسجد جامع شهر ارومیه که از آثار باستانی و شعائر مذهبی و مفاخر ملی ایران بشمار میرود (این مسجد از بناهای تاریخی قبل از اسلام است) و تعمیر سایر مساجد ارومیه – زیارتگاه های مسلمین ، امامزاده بکشلو و ایجاد پل شهر چایی و احداث قبرستان وسیع مجهز به غسالخانه و اقامه نماز جمعه که از گمشده های اسلامی بود و از جمله سیاسیات اسلام و سبب اجتماعی مسلمین و تحریص بر تقوی و نیکوکاری و مبارزه با بی دینی و اطلاع از حال مؤمنین است بسیار زحمت کشیده و این نماز جمعه را به غیر از مسجد جامع ارومیه که خود آن مرحوم اقامه مینمودند در حدود و نواهی شهر نیز نوّابی گماشته ، این شعائر بزرگ اسلامی در تمام حدود و نواحی اقامه مشه.

     فقید سعید در کلیه اصلاحات اجتماعی و در راه تنویر افکار عمومی و مبارزه با دستگاه های فساد مجاهده و فداکاری غریبی داشت، دارای دو جنبه بود یعنی هم در علوم شرعیه یگانه فقیه عصر بود با ادلّه کما هو حقه واقف موضوعی که مزیت او را به همگنان ثابت مینماید احاطه او بود.

     به سیاست اسلام و فلسفه احکام و هم به علوم مدنیه دانا بود که حقوق ملت و اساس دولت و رابطه آنها را با یکدیگر کاملا در تالیفاتش شرح و بخش امور کشوری را یک به یک تفصیل داده از صناعت و تجارت و غیره.

     بلی ایرانی همواره به وجود چنین مرد بزرگ نه تنها در موطن خود بلکه در اغلب ممالک اسلامی افتخار باید کرد و نام اورا در ردیف نوابغ بی نظیر باید ثبت نماید زیرا که این گونه مردان نامور همواره از مفاخر ایران شمرده خواهد شد.

گر بگویم خدمت شایان او __ هیچ آنرا مقطع و پایان مجو

‌

در مراتب علمی این مرد ربّانی 

عالم به علم تفسیر و علم رجال و استاد در علم فقه و حدیث ( مخصوصا در علم حدیث بسط ید غریبی داشت که مؤلّفاتش نیز مؤید همین است در نشر احادیث اهل بیت سعی بلیغ و همت بینظیری داشت که در این راه گوی سبقت از همگنان ربود ) و متتبع در فلسفه احکام و بصیر بر علم تاریخ و عارف به سیاسیّات دنیا ، دانا به مقتضیات عصر ، اعلم اهل زمان ، فکر عمیق و فهم دقیق داشت و مسلّط بر علم اصول که مستقلا کتابی به نام صراط مستقیم در مبنای علم اصول و لُبّ آن نوشته است لکن بزرگترین آرزوی این فقید سعید همانا نشر و احیاء احادیث اهل بیت علیهم السلام بود که به این کار علاقه فوق العاده ای داشت.

‌

در فضایل و کمالات نفسانی این سید جلیل القدر

با متضاطیس اخلاق حسنه خود مسلمانان را تربیت و به شاهراه سعادت علم و عمل هدایت میفرمود، به آداب و رسوم شرع مأنوس و به اقدام اجداد بزرگوارانش پیرو بود.و با نداشتن سرمایه از مال دنیا فقط با زبان شیرین و قلم فصیح و فهم سیاسی احیاء مذهب مینمود ، در تقوی و حسن خُلق و زهد در دنیا و بی نیازی از خلق و صبر در مصائب و آلام یگانۀ عصر حاضر بود بطوریکه در دورۀ آن بزرگوار کمتر کفو و نظیرش پیدا میشد در نهایت درجه ساده و بی آلایش زیست و در قناعت بی مانند بود.

از زائران ثقات عتبات نقل است که در نجف اشرف مقرّری که به این بزرگوار ارسال میشد نصف آن را به طُلاب پریشان قسمت مینمود و در بعضی اوقات با روزی دو شاهی دوغ و یک قرص نان به زندگانی خود ادامه میداد ، و از لسان گهر بارش مردم ارومیه بکرّات شنیده اند که میفرمود طلب علم به تن پروری و عیّاشی نمیشود محصّلی که میخواهد چیزی بفهمد باید عسرت تحمل نماید و به مشکلات مقاومت داشته باشد الحاصل با عمل به جامعه درس میداد.

‌

تاریخ وفات آن مرحوم

سید والا مقام سید حسین عرب باغی اعلی الله مقامه صبح روز جمعه چهاردهم ماه رمضان سال 1369 هجری مطابق نهم تیر ماه 1329 شمسی در سن هفتاد و پنج سالگی در شهر ارومیه در منزل خود دار فانی را وداع نمود و بسرای جاودانی شتافت و قلوب مؤمنین و مسلمین را از این مصیبت هائله و سانحۀ عظیمه جریحه دار ساخت.

شکاف بزرگی بر عالم اسلام وارد گردید ، در روز وفات و تشیع جنازه این مرد عظیم الشأن ، از سکنۀ ارومیه صنف علمای اسلامی و طبقات روحانی مذاهب مختلفه از یهود و نصاری و افرا و لشکری  و کشوری ، افسران و درجه داران اعّم از اعیان واشراف مالکین و کشاورزان ، تجار و اصناف ، کارگران و غیره و پیر و جوان حتی نوباوگان معصوم از عقب جنازه شریفش قدم زنان و اشک ریزان و نوحه کنان میرفتند.

با احساسات قلبی و کمال تأثر این سید جلیل و حبرنبیل یعنی ذریۀ حضرت ابراهیم خلیل ، گنج علوم ربّانی ، صندوق جواهر علم و دانش نبوی را به دل خاک تیره نهان ساختند.

مانند روز عاشورا تعطیل و فردای همین روز همچنین مغازه ها و بازار بطوریکه در دفترچه و شرح حال مطبوع مذکور است بسته بود.

اکنون مزار شریفش دارای صحن وسیع و بقعۀ مجلل ، و صاحب کرامات و ملجا پناهندگان و زیارتگاه مسلمین است. نورالله مضجعه

‌

الاحقر حقیری حرّره سید محمد بن عباس الحسینی الریاضی الزنجانی تیر ماه 1347 شمسی مطابق با 1388 قمری