در احکام حیض و نفاس و استحاضه

احکام حیض و احکام نفاس و احکام استحاضه و احکام بانوان

‌

قال الله تعالی؛

« وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُوا النِّسَاءَ فِي الْمَحِيضِ وَلَا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ »

سوره بقره آیه ۲۲۲

یعنی « سوال میکنند از تو از حکم جماع کردن با زنان خودشان در حال حیض، بگو آن حال بد و زشت و باعث اذیت میشود به مرد، پس باید دوری کنید از جماع زنان در حال حیض، و نزدیک نشوید به آنها به جماع کردن تا این که از خون پاک شوند و زمانی که غسل کردند، پس جایز است به شما جماع نمودن از جهت طلب اولاد که خداوند امر فرموده بر آن ».

‌

✍ و در این آیه اولا نهی فرموده از جماع حایض تا به وقت پاک شدن از خون و بعد از آن امر نفرموده به جماع آنها قبل از غسل، و بلکه نهی را برداشته و امر به جماع فرموده بعد از غسل کردن به فرمایش خودش؛ «  ».

‌

و در کافی و تهذیب از عمار روایت کرده اند که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛

اقل حیض سه روز است و اکثر حیض ده روز است.

کافی ج ۳ ص ۷۵
تهذیب ج ۱ ص ۱۵۶ ح ۴۴۷

‌

و ایضاً از صفوان روایت کرده اند که از حضرت رضا علیه السلام سوال کردم؛

از اقل حیض و اکثر آن؟

حضرت فرمود؛

اقل آن سه روز و اکثر آن ده روز است.

کافی ج ۳ ص ۷۵
تهذیب ج ۱ ص ۱۵۶

‌

و در کافی از یونس روایت کرده اند که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛

که اقل طهر در بین دو حیض ده روز است و جهت این آن است که زن در اول دیدن حیض بسا میشود که خون او زیاده شود و حیض او ده روز میشود و بعد از آن سن و سال او زیاده میگردد و کم کم خون حیض او کمتر میشود تا اینکه به سه روز میرسد و زمانی که به سه روز رسید، بعد از آن حیض او برداشته میشود و حیض از سه روز کمتر نمیشود و زمان حیض نماز و روزه را ترک می کند.

و فرمود؛ اگر سه روز تمام خون دیده باشد، پس آن خون اقل حیض است.

کافی ج ۳ ص ۷۶

‌

✍و مثل اینها است احادیث دیگر.

✍و در این حدیث یونس چنانکه اقل و اکثر حیض را بیان فرمود، اقل طهر را نیز بیان نمود که ده روز است.

‌

در کافی و تهذیب از محمد بن مسلم روایت کرده‌اند که حضرت باقر علیه السلام فرمود؛

زمانی که زن قبل از ده روز خون دید، آن خون از حیض اول است و اگر بعد از ده روز از خون اول خون دیگری دید، پس خون دوم از حیض دوم است.

کافی ج ۳ ص ۷۷
تهذیب ج ۱ ص ۱۵۹ ح ۴۵۴

‌

✍و از این ظاهر میشود که خون حیض در اثناء ده روز میشود و اتصال سه روز در آن لازم نیست.

‌

و در کافی و تهذیب و محاسن از خلف روایت کرده اند که؛

کسی یک دختری تزویج نمود و بعد از جماع خون او تا ده روز قطع نشد و قابله ها اختلاف کردند، بعضی ها گفتند خون حیض است و بعضی ها گفتند، خون بکارت است.

حضرت کاظم علیه السلام فرمود؛

آن زن پنبه را به خودش داخل میکند و قدری صبر مینماید و خارج میکند با آرامی، اگر آن خون در اطراف پنبه باشد و همه آن را نگرفته است، پس آن خون بکارت است و اگر به وسط آن پنبه سرایت کرده، پس آن حیض است.

و گریه کردم و گفتم؛

فدایت شوم کسی این را نمیداند.

حضرت فرمود؛

به خدا قسم یاد میکنم خبر ندادم این را بر تو مگر از رسول الله صلی الله علیه و آله و او از جبرئیل علیه السلام و او از خداوند جل جلاله.

✍و این حاصل حدیث بود و حدیث مفصل است و متعدد.

کافی ج ۳ ص ۵۵ ح ۱ باب ۵۷ یا ج ۳ ص ۹۲ ح ۱
تهذیب ج ۱ ص ۱۵۲ ح ۴۳۲
محاسن ص ۳۰۷ ح ۲۲

‌

و در حدیث تهذیب در فرض اشتباه خون حیض با خون قرحه و زخم اندرون رحم، حضرت صادق علیه السلام فرمود که؛

زن بر پشت میخوابد و پاهای خود را بلند میکند و انگشت را به خودش داخل میکند، اگر خون در جانب چپ بود، حیض است و اگر در طرف راست بود از قرحه است.

کافی ج ۳ ص ۹۴ ح ۳ یا ص ۵۶ ح ۳ باب ۵۷
تهذیب ج ۱ ص ۳۸۵ ح ۱۱۸۵

‌

✍و مرحوم مفید و صدوق و علامه و محقق این روایت را تصدیق کرده اند و در این احادیث خون حیض را از خون بکارت و خون قرحه تمیز داده‌اند و در احادیث سابقه بیان فرموده‌اند که خون حیض کمتر از سه روز و زیادتر از ده روز نمیشود و ایضاً مابین دو حیض کمتر از ده روز نمیشود از جهت این که حیض حکم دارد از ترک کردن نماز و روزه و سایر آنچه در حکم جنابت در ماده‌ی سابق گذشت.

‌

✍و زن ها در حیض یا صاحب عادت مستقیمه است و یا نه و اگر عادت داشته باشند پس وقت عادت خودشان را حیض قرار میدهند. چنانکه؛

‌

چنانکه در کافی و تهذیب در حدیث یونس حضرت صادق علیه السلام فرمود؛

هر خونی که زن در ایام عادت خودش دیده باشد از خون زرد یا سرخ آن حیض است و آن خونی که بعد از ایام عادت است پس حیض نیست.

کافی ج ۳ ص ۷۶ یا ۴۷ ح ۵
تهذیب ج ۱ ص ۱۵۸ ح ۴۵۲

‌

و در کافی از اسماعیل جعفی روایت کرده که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛

وقتی که زن قبل از گذشتن ایام عادتش خون زرد دیده باشد نماز نمیگذارند و اگر بعد از عادت خود دیده است نماز را ترک نمیکند.

کافی ج ۳ ص ۷۸ یا ص ۴۹ ح ۳

‌

و در کتب اربعه از ابوبصير روایت کرده اند که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛

در زنی که خون زرد دیده که اگر دو روز قبل از حیض باشد آن خون حیض است و هر گاه بعد از دو روز از ایام عادت باشد حیض نیست.

کافی ج ۳ ص ۷۸ یا ۴۹ ح ۲
فقیه ج ۱ ص ۵۱ ح ۱۹۶
تهذیب ج ۱ ص ۳۹۶ ح ۱۲۳۱
استبصار ج ۱ ص ۱۲۹ ب ۷۷

‌

✍و در این حدیث دو روز قبل از ایام عادت را حیض قرار داده و دو روز بعد از آن را حیض نفرموده و اگر یک روز بعد از عادت باشد باز حیض میشود.

‌

و در قرب الإسناد از علی بن جعفر عليه السلام از حضرت کاظم علیه السلام روایت کرده که سوال کردم؛

از زنی که خون زرد در ایام عادت دیده چه بکند؟

حضرت فرمود؛

نماز را ترک می کند به عدد ایام عادت خودش و بعد از تمام شدن ایام عادتش غسل میکند و نماز میگذارد و بعد از زمان عادت هر گاه خون زرد دیده باشد غسل ندارد و وضو میسازد و نماز میگذارد.

قرب الاسناد ص ۱۰۱

‌

و در حدیث دیگر حضرت کاظم علیه السلام فرمود؛

مادامی که زن خون زرد میبیند وضوء میسازد و نماز میگذارد و غسل ندارد و اگر خون زرد را در ایام عادت دیده باشد ترک می کند نماز را مثل زمان حیض خود.

قرب الاسناد ص ۱۰۱

‌

✍و مثل اینها است احادیث دیگر.

✍و از این احادیث معلوم شد که زن صاحب عادت خونی که دیده چه زرد باشد و یا سیاه در ایام عادت آن را حیض قرار میدهد و بعد از آن ، آن را استحاضه قرار میدهد و نماز میگذارد.

‌

✍ و اگر زن عادت نداشته باشد از جهت این که عادت او فراموش شده و یا این که حالت او تغییر کرده و یا اینکه اول خون دیدن او بوده پس در این صورت رجوع میکند بر تمیز دادن خون حیض از غیر حیض چنانکه؛

‌

چنانکه در کافی و تهذیب از یونس روایت کرده اند که سوال نمودم از حضرت صادق علیه السلام؛

از حیض و حکم آن در وقت آن؟

حضرت فرمود؛

حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله در حیض سه طریقه قرار داده و در آن سه طریقه بیان فرموده جمیع مشکلات را برای کسی که بشنود و بفهمد آنها را تا این که باقی نگذاشته برای کسی گفتگوئی با رأی خودش در تمام احکام حیض اما …

طریقه اول؛

حضرت فرمود؛

پس آن است که از برای حایض ایام عادت و عدد عادت معلوم باشد در ماه های سابق بدون اشتباه بر او و بعد از آن خون او استمرار نماید و او در این وقت ایام عادت و عدد آن را میداند.

و یک زنی که او فاطمه دختر ابوحبیش بود خون دید و خونش استمرار نموده و به منزل ام السلمه آمد و سوال نمود از رسول الله صلی الله علیه و آله از حکم استمرار خونش؟

آن حضرت فرمود؛

نماز را ترک می کند به مقدار حیض سابق خودش و بعد از تمام شدن ایام عادتش غسل میکند و خود را با لباس حفظ میکند و نماز میگذارد هر چندی که خون قطع نشود از او.

و این حکم آن حضرت است در زنی که ایام عادتش را میداند و آیا ندیدی که آن حضرت سوال نفرمود از او که چند روز است استمرار خون؟ و نفرمود زمانیکه زیاد شده خون بر فلان عدد از روز پس تو استحاضه داری؛ و فقط در حق او قرار داده حیض را ایام عادت سابق او را هر چه باشد از کمتر و زیادتر بعد از شناختن او زمان حیض اول خود را؛ تا اینکه فرمود؛ و این حکم آن زن است که بشناسد زمان حیض های سابق خود را و از برای او وقت حیض نیست مگر وقت ایام عادت های گذشته کم باشد و یا زیاد تا ده روز.

طریقه دوم؛

حضرت فرمود؛

و اما حکم زنی که در سابق ایام عادت بود برای او و بعد از آن از جهت بسیار آمدن خون خلط شده و اشتباه گردیده بر او و زیادتر و کمتر شده تا اینکه وقت و عدد ایام عادت را نمیداند در اثناء یک ماه و حکم و طریقه این زن غیر از حکم و طریقه آن زن صاحب عادت سابق است و بیان آن این است که؛

فاطمه دختر ابو حبیش به خدمت حضرت پیغمبر صلی الله علیه و آله آمد و گفت؛

همیشه حیض دارم و پاک نمیشوم؛؟

آن حضرت فرمود؛

همه این خون حیض نیست و بلکه شیطان با تو وسوسه کرده و از عبادت تو را باز داشته و زمانی که خون حیض اقبال نمود و روی آورد نماز را ترک کن و وقتی ادبار کرد و تمام شد خون خود را بشو و غسل نما و نماز بگذار.

و آن زن همیشه غسل میکرد و نماز را به جا میآورد. آیا نشنیدی که آن حضرت امر فرمود بر این زن به غیر از آن چه به آن زن اول که عادت داشته امر فرمود و امر نکرد بر این که نماز را ترک بکن در زمان عادت و وقت حیض خودت ولكن فرمود؛ ترک بکن نماز را زمانی که حیض تو اقبال کرد و روی آورد و زمانی که ادبار نمود و تمام شد غسل بکن و نماز را بجا آور.

و این فرمایش واضح میکند که این زنی است که ایام عادت برای او خلط و اشتباه شده وقت و عدد آن را ندانسته آیا نشنیدی که آن زن گفت؛ همیشه حایض میشوم و پاک نمیشوم و از این جهت محتاج شد به شناختن روی آوردن حیض و پشت کردن آن و تغییر یافتن رنگ خون از سیاهی به غیر سیاهی؛ زیرا که خون حیض سیاه و معروف میشود و اگر آن زن ایام عادت خود را میشناخت احتیاج نداشت به شناختن رنگ خون از جهت این که حکم در حیض این است که خون زرد و کدر بالاتر از کدر در ایام و وقت حیض همه آن ها حیض شود در فرض معلوم شدن وقت و ایام عادت هر چندی که آن خون سیاه نشود؛ و این قاعده بیان میکند برای تو که خون چه کم باشد و یا زیادتر شود همه در زمان عادت حیض است.

و اما زمانی که ایام عادت و عدد آن را نداند، پس محتاج میشود بر نظر کردن بر روی آوردن حیض و ادبار خون حیض و بر تغییر کردن رنگ خون و بعد از شناختن رنگ خون حیض نماز را ترک میکند به مقدار اقبال حیض و ندیدیم آن حضرت را که بر این زن فرموده باشد که از نماز گذاردن صبر بکن فلان مقدار و آنچه زیادتر شد تو استحاضه داری نه حیض چنانکه امر نفرموده زن اول را بر این؛

تا اینکه فرمود؛

و این که گفته شد حکم آن حضرت است در زنی که خلط و اشتباه شود بر او زمان عادتش و نشناسد وقت حیض را و بلکه شناختن او حیض خود را منحصر شود به شناختن اوصاف و رنگ خون چه اندک باشد خون با این صفت و یا زیادتر گردد.

و اما طریقه و حکم سوم؛

حضرت فرمود؛

در آن زن است که اول دیدن خون بر او باشد و بعد از دیدن آن استمرار داشته باشد و حکم این زن غیر از زن اول و دویم است و بیان حکم این آن است که؛

یک زن حمنه نام دختر حجش به خدمت رسول الله صلی الله علیه و آله آمد و گفت که؛

حایض شده ام به حیض شدید؛؟

حضرت فرمود؛

قدری کهنه به خودت بگیر.

عرض کرد؛

کهنه کفایت نمیکند و خون میآید.

حضرت فرمود؛

لجام بر آن موضع بگیرد و در هر ماه در علم خداوند خود را شش و یا هفت روز حایض بدان و بعد از آن روزها غسل بکن و بیست و سه روز روزه بگیر و یا بیست و چهار روز و در این روزها که روزه داشته باشی یک غسل برای نماز صبح به جای آور و یکی را برای نماز ظهر و عصر و هر دو نماز را در یک جا بجا آور و یک غسل برای نماز مغرب و عشاء بکن و این دو نماز را جمع بکن.

و دیدم که آن حضرت در این زن سوم حکم فرموده که در زن اول و دویم نفرموده، زیرا که امر این مخالف است با امر زن اول و دویم، ندیدی اگر ایام عادت این از هفت روز کمتر میشد و پنج روز و کمتر از آن میگردید نفرموده بود که خود را حایض بدان هفت روز و اگر چنین می‌فرمود آن زن را امر کرده بود بر ترک نماز در حال استحاضه نه در حال حيض و اگر حیض او زیادتر از هفت روز بود در واقع امر نمیفرمود او را بر نماز در حال حيض.

تا این که فرمود؛

و این زن را قبل از این ایام عادت نبوده و این حکم طریقه آن زن است که در اول دیدن خون استمرار بکند خون او و زیادتر حیض او هفت روز و بیشتر زمان پاک شدن و نماز گذاردن او بیست و سه روز است و همین طور عمل میکند تا این که از برای او ایام عادت و وقت حیض معلوم شود و منتقل بر آن عادت و وقت معیّن شود و جمیع حالات زنان که خون ایشان همیشه میآید و یا از ده روز میگذرد بر این سه طریقه که ذکر شد راجع میشود و از این سه طریقه خارج نخواهد شد .

و حاصل این است که هر گاه برای زن ایام عادت معلوم باشد از اندک و زیاده پس او در عادت خودش باقی است و برای او عدد معلوم و معین نیست، مگر ایام حیض او و هر گاه خلط و اشتباه شود بر او ایام حیض و مقدم و مؤخر و تغییر داشته باشد رنگ خون او پس حکم او نظر کردن است بر روی آوردن و پشت و ادبار نمودن خون حیض و تغییر کردن آن چنانکه ذکر شد و هر گاه نبوده باشد برای او ایام عادت و اول دیدن خون باشد وقت او هفت روز حیض و بیست و سه روز در ماه اول استحاضه است و اگر خون او چند ماه استمرار کرد بجا آورد او در هر ماه آنچه را که آن حضرت برای او فرموده و هر گاه در ماه اول در کمتر از هفت روز و یا در زیادتر از آن خون او قطع شد همان وقت غسل میکند و نماز بجا آورد و همیشه این طور عمل میکند تا اینکه ماه دویم بیاید و در ماه دویم اگر خون او در وقت ماه اول بدون تفاوت قطع شد تا اینکه دو حیض و سه حیض او برابر گردید پس معلوم میشود که آن وقت برای او وقت و عادت معروف شده و عمل میکند بر او و غیر از آن وقت را ترک میکند و این طریقه میشود و عمل استحاضه بجا آورد تا وقت عادت او؛ و قرار دادن دو حیض و سه حیض را بر او وقت عادت در فرض برابر شدن در ماه اول و ماه دویم و بدون تفاوت در وقت آن از برای آن است که آن حضرت به آن زنی که ایام عادت خود را میدانست فرمود، ترک بکن نماز را در ایام حیض های خودت پس از فرمایش آن حضرت دانستیم که یک حیض را اعتبار نکرده و نفرموده بر او ترک بکن نماز را در وقت حیض خودت و بلکه در ایام حیض های خودت فرمود و اقل حیض ها دو حیض و از دو زیادتر است و اگر اشتباه شد بزن ایام عادت و کمتر و زیادتر گردید و در یک حد نشد و رنگ خون مختلف شد عمل میکند به اقبال خون حیض که سیاه است و بر ادبار آن که زرد و کدر است و غیر از این طریقه ندارد از جهت فرمایش آن حضرت زمانی که حیض اقبال کرد نماز را ترک بکن و وقتی که ادبار نمود غسل بکن و نماز بگذار و از جهت فرمایش آن حضرت که خون حیض سیاه و معروف است ؛ و اگر این طور نشد و بلکه خون در یک رنگ استمرار نمود و قطع نشد طریقه او در هر ماه هفت روز قرار دادن حیض و بیست و سه روز استحاضه است زیرا که قضیه او مثل قضیه حمنه است.

کافی ج ۳ ص ۸۳ یا ۵۱ باب ۵۵ ح ۱
تهذیب ج ۱ ص ۳۸۱ ح ۱۱۸۳

‌

✍و از این حدیث صحیح تمامی اقسام حیض و احکام آن معلوم شد و از برای کسی عذری و محل نظری نگذاشت چنانکه در اول حدیث فرموده.

‌

✍و حکم استحاضه نیز معلوم شد که در وقت نماز غسل میکند و نماز را بجا آورد اگر خون زیاده باشد و اگر خون کمتر شده باشد وضوء کافی است. چنانکه؛

‌

چنانکه در کافی و تهذیب از سماعه روایت کرده اند که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛

زمانی که خون استحاضه کُهنه بیرون را سوراخ نمود برای هر دو نماز یک غسل میکند و برای نماز صبح یک غسل دیگر و هر گاه خون کُهنه را سوراخ نکرده باشد در یک شبانه روز یک غسل میکند و برای هر نماز وضوء دارد و زوج او با او جماع میکند اگر خواسته باشد و این غسل ها در آن وقت لازم است که خون سیاه باشد و اگر خون او زرد باشد وضوء کفایت میکند.

کافی ج ۳ ص ۸۹ یا ۵۴ باب ۵۵ ح ۴
تهذیب ج ۱ ص ۱۷۰ ح ۴۸۵

‌

و در حدیث عمار روایت کرده اند که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛

که اگر خون کُهنه بیرون را سوراخ نکند وضوء میسازد و داخل میشود به مسجد و نماز را بجا آورد و شوهرش با او مقاربت میکند مگر در ایام حیض او.

کافی ج ۳ ص ۸۸ یا ص ۵۴ باب ۵۵ ح ۲
تهذیب ج ۱ ص ۱۱۰۶ ح ۲۷۷

‌

و در تهذیب از اسماعیل جعفی روایت کرده که حضرت باقر علیه السلام فرمود؛

زنی که خون او از ایام عادت زیادتر شد زمان عادت نماز نمیگذارد و یک روز و دو روز باز در نماز کردن تأمل میکند و اگر پاک شد غسل حیض را میکند و اگر بعد از آن نیز پاک نشد غسل میکند و به خودش پنبه بر میدارد و کُهنه میگیرد و با همان غسل نماز میگذارد تا این که خون از پنبه بگذرد و بر کُهنه برسد و در این وقت غسل را اعاده و کُهنه را عوض میکند.

تهذیب ج ۱ ص ۱۷۱ ح ۴۸۸

‌

✍و مثل این ها است احادیث دیگر، و از این ها ظاهر میشود که مادامی که بعد از غسل استحاضه خون از پنبه به کُهنه نرسیده و بلکه آن را سوراخ نکرده همان غسل کفایت میکند و غسل استحاضه آن وقت لازم شده که خون سیاه باشد و اگر زرد شود وضوء کافی است.

‌

و در کافی و تهذیب از محمد بن مسلم روایت کرده اند که از حضرت صادق علیه السلام سوال کردم؛

از زن حامله که خون حیض میبیند مثل زمان سابق در هر ماه؟

حضرت فرمود؛ نماز را ترک می کند و زمانی که پاک شد نماز میگذارد.

کافی ج ۳ ص ۹۷ یا ۵۷ باب ۵۸ ح ۳
تهذیب ج ۱ ص ۳۸۷ ح ۱۱۹۴

‌

در کافی از سلیمان بن خالد روایت کرده که به حضرت صادق علیه السلام گفتم؛

که زن حامله بسا حایض میشود؟

حضرت فرمود؛

بلی، میشود و جهت آن این است که غذای جنین در بطن مادر خون است و بسا باشد که خون زیادتر می‌شود و زن حایض میگردد و زمانی که حایض شد نماز بر او حرام است.

کافی ج ۳ ص ۹۷ یا ۵۸ باب ۵۸ ح ۶‌

‌

✍ و چونکه نفاس با حیض در اکثر احکام مساوی است حکم نفاس نیز بیان میشود.

‌

در کافی و تهذیب از زراره روایت کرده اند که حضرت باقر علیه السلام فرمود؛

زن نفاس دار خود را از نماز باز دارد به مقدار زمان حیض خودش و بعد از آن غسل میکند و عمل میکند مثل عمل استحاضه.

کافی ج ۳ ص ۹۷ یا ۵۸ باب ۵۹ ح ۱
تهذیب ج ۱ ص ۱۷۳ ح ۴۹۵

‌

و در کافی و تهذیب از زراره روایت کرده اند که گفتم به حضرت صادق علیه السلام؛

که زن نفاس دیده چه وقت نماز میگذارد؟

حضرت فرمود؛

صبر میکند به قدر زمان حیض خود و دو روز دیگر پس اگر خون قطع شد خوب و اگر نه غسل میکند و به خودش کهنه میگیرد و اگر خون از کهنه گذشت خود را حفظ میکند و یک غسل بجا آورد برای نماز صبح و یکی برای ظهر و عصر و یکی برای نماز مغرب و عشاء و اگر خون از کهنه نگذشته باشد با همان غسل نفاس نماز میگذارد.

گفتم؛ حایض چطور میکند؟

حضرت فرمود؛

حکم حایض مثل این است بدون فرق که اگر خون از او قطع شد خوب و اگر نه خون استحاضه است و مثل نفاس دیده عمل میکند مساوی و نماز را ترک نمیکند در هیچ حال؛ و حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله فرموده که نماز عمود دین شما است.

کافی ج ۳ ص ۹۹ یا ۵۸ باب ۵۹ ح ۴
تهذیب ج ۱ ص ۱۷۳ ح ۴۹۶

‌

✍و مثل این است احادیث دیگر در بودن حکم نفاس مثل حیض و بعد از گذشتن ایام حیض استحاضه شدن خون.

‌

✍و در احادیث دیگر خون نفاس را زیادتر از ایام حیض قرار داده اند. چنانکه؛

‌

در تهذيب از محمد بن مسلم روايت كرده كه از حضرت باقر عليه السلام سوال كردم؛

كه زن صاحب نفاس چند روز نماز را ترك ميكند ؟ حضرت فرمود ؛

حضرت پيغمبر صلي الله عليه و آله بعد از هجده روز از نفاسِ اسماء بنت عميس امر فرمود به غسل كردن و عيب ندارد يك روز و دو روز ديگر صبر بكند.

کافی ج 1 ص 28

‌تهذیب ج 1 ص 179 ح 511

‌

و در تهذيب از محمد بن مسلم روايت كرده كه به حضرت صادق عليه السلام گفتم؛

كه چند روز صاحب نفاس نماز نميگذارد؟

حضرت فرمود؛

هجده و هفده روز و بعد از آن غسل ميكند و خودش را از بيرون آمدن خون حفظ ميكند و نماز ميگذارد.

‌‌تهذیب ج 1 ص 178 ح 508

‌

و ايضا در تهذيب از محمد بن مسلم روايت كرده كه حضرت صادق علیه السلام فرمود؛

كه زن در نفاس زمانیكه خون او قطع نشد سی روز و چهل روز تا پنجاه روز نماز را ترك ميكند .

‌تهذیب ج 1 ص 178 ح 509

‌

و از حفص بن غياث از آنحضرت از پدرش روايت كرده كه حضرت اميرالمومنين علیه السلام فرمود ؛

كه زن نفاس ديده تا به چهل روز نماز نميگذارد و اگر پاك نشد غسل ميكند و نماز بجا آورد و زوج او با او مقاربت ميكند و مثل زن صاحب استحاضه ميشود روزه و نماز بجا ميآورد .

‌تهذیب ج 1 ص 178 ح 506

استبصار ج 1 ص 152

‌

✍ و رفع اختلاف از بين اين احاديث با اين طور ميشود كه مادامیكه خون نفاس سياه و غليظ است تا به چهل روز نفاس است و حكم حيض دارد و زمانيكه تغيير كرد و خون زرد و كدر شد حكم استحاضه دارد هر چندی كه از ايام عادت كمتر شود و بودن نفاس بقدر ايام حيض حمل ميشود بر اغلب حال زنها و الا نفاس حد معين ندارد؛ چنانكه؛

در تهذيب از ليث مرادي روايت كرده به آنحضرت گفتم حد نفاس چقدر است تا اين كه زن نماز بگذارد فرمود از براي نفاس حدي نيست .

تهذیب ج 1 ص 181 ح 516

✍ و دليل بر اين جمع و رفع اختلاف روايت ابن يقطين است در تهذيب كه گفتم به حضرت كاظم عليه السلام تا چند روز زن در نفاس نماز را ترك ميكند فرمود ماداميكه خون سياه ديده باشد ترك ميكند نماز را تا سي روز و زمانيكه خون رقيق و زرد شد غسل ميكند و نماز ميگذارد .

تهذیب ج 1 ص 174 ح 497

✍ و از اين حديث معلوم ميشود مثل حديث ليث مرادي كه مزاج و طبيعت زنها مختلف است در بعض از ايشان خون نفاس زود تمام ميشود و در بعض ديگر طول ميكشد و خون بعضی در بدن زياده ميشود و در بعضي از آنها كمتر ميگردد و در بعضي از ايشان ولادت سخت و با زحمت است و در ديگري آسان ميشود و بنابراين خون آنها اختلاف پيدا ميكند و حد معين ندارند چنانكه در حديث صحيح مرادي بيان فرمود و همه احاديث در نفاس صحيح است و نفاس از يك روز تا چهل روز و بلكه تا پنجاه روز ميشود و در اغلب مثل عادت حيض است و ماداميكه خون سياه و غليظ است نفاس است و زمانيكه تبديل شد به خون زرد و كدر استحاضه ميشود چنانكه در حديث ابن يقطين فرمود و خون حيض نيز چنين است ماداميكه خون سياه و غليظ است تا به ده روز حيض ميشود و اگر خون بعد از سه روز تغيير يافت و زرد و كدر شد استحاضه ميشود از براي زني كه عادت معين ندارد چنانكه در حديث مفصل يونس گذشت.

‌

✍ و در حدیث زراره حضرت حکم نفاس را با حیض برابر و مساوی قرار داد و این مساوات در احکام آنها است نه در قلّت و کثرت آنها زیرا که نفاس در طرف قلّت حدی ندارد تا یک روز و بلکه یک ساعت نیز میشود و حیض از سه رو کمتر نمیشود و آنچه به حایض حرام است از نماز و روزه و دخول مساجد و تلاوت آیه سجده و مقاربت با او بر زن صاحب نفاس نیز حرام است.

‌

✍ و علامت قطع شدن خون را بیان فرموده اند؛ چنانکه؛

در کافی از یونس روایت کرده که از حضرت صادق علیه السلام سوال کردند؛

از زنی که خون او قطع شد و نمیداند که پاک شده یا نه؟

حضرت فرمود؛

میایستد در حال قیام و شکم خود را به دیوار می‌چسباند و پای راست را بلند میکند و قدری پنبه به خودش بردارد اگر در پنبه به قدر سر مگس خون غلیظ شد پاک نشده و اگر پنبه پاک آمد پاک شده غسل بکند و نماز بگذارد.

کافی ج ۳ ص ۸۰ یا ۴۹ باب ۵۲ ح ۱

‌

و در حدیث محمد بن مسلم در کافی و تهذیب حضرت باقر علیه السلام فرمود؛
بعد از این امتحان و اگر بعد از آن خون زرد دیده باشد وضوء میسازد و نماز میگذارد.

کافی ج ۳ ص ۸۰ یا ۵۰ باب ۵۲ ح ۲
تهذیب ج ۱ ص ۱۶۱ ح ۴۶۰

‌

✍ و مثل اینها است احادیث دیگر در این باب.