ماده نهم در احکام غسل جنابت و غیر جنابت ؛
قال الله تعالی؛
« وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّى تَغْتَسِلُوا »
سوره نساء آیه ۴۳
یعنی « در حال جنابت به مسجد داخل نشوید برای درنگ کردن مادامی که غسل نکرده اید، مگر اینکه از مسجد عبور و مرور بکنید که مرور کردن در حال جنابت از مسجد عیب ندارد. »
در تفسیر قمی و در عیون الاخبار از زراره و محمد بن مسلم روایت کرده‌اند که به حضرت باقر علیه السلام گفتیم؛
که آیا حایض و جنب به مسجد داخل میتوانند بشوند یا نه؟
حضرت فرمود؛
زن حایض و شخص جنب داخل نمیشوند به مسجد، مگر اینکه مرور نمایند. بدرستیکه خداوند فرموده؛ « وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ حَتَّى تَغْتَسِلُوا »
تفسیر قمی ج ۱ ص ۱۳۹
عیون الاخبار رضا ج ۱ ص ۲۳۲
و در کافی از ابو حمزه روایت کرده که حضرت باقر علیه السلام فرمود؛
زمانی که مردی در مسجد الحرام و یا در مسجد مدینه به خواب رود و محتلم شود و جنابت به او برسد، پس تیمم بکند و راه نرود در این دو مسجد، مگر با تیمم، تا خارج شود و بعد از آن غسل بکند و همچنین است حایض زمانی که در آنها حایض شود چنین میکند و عیب ندارد مرور کردن آنها در سایر مساجد و باید ننشینند در سایر مساجد.
کافی ج ۳ ص ۷۳ ح ۱۴
✍و در این دو حدیث حکم جنب و حایض یکی شده، و هر دو را منع فرموده اند از درنگ کردن در مساجد و مرور نمودن در مسجد مکه و مدینه، و صریح آیه و حدیث اول دلیل است بر این که از برای جنب و حایض درنگ کردن جایز نیست و اگر با تیمم جایز بود، هر آینه میفرمودند چنانکه تیمم را در مسجد مکه و مدینه فرمودند و بلکه جایز بودن جلوس را منوط کردند به غسل نمودن و یکی از احکام جنب و حایض این بود؛
✍و این حکم در مشاهد حضرات ائمه علیهم السلام نیز وارد شده؛ چنانکه؛
در بصائر الدرجات و ارشاد مفید و قرب الإسناد به طریق متعدده روایت کرده اند از ابو بصیر که داخل شدم به منزل حضرت صادق علیه السلام در حال جنابت؛ فرمود؛
ای ابوبصیر! آیا ندانسته ای که جنب به خانه انبیاء علیهم السلام و اولاد انبیاء علیهم السلام داخل نمیشود، پس من حیا نمودم و برگشتم( تا آخر حدیث بالفاظ مختلفه ).
بصائر الدرجات ص ۲۶۱
ارشاد ص ۲۷۳؛ قرب الاسناد ص ۲۱
✍و مثل این است حدیث اعرابی در کتاب خرایج؛
که جنب به خدمت حضرت امام حسین علیه السلام داخل شد و آن حضرت او را نهی فرمود.
خرایج و جرائح ص ۲۲۶
✍ و یکی از احکام جنب و حایض این است که مس نکنند نام خداوند و خط قرآن را و آیه سجده را قرائت ننمایند؛ چنانکه؛
در تهذیب از عمار روایت کرده که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛
مس نکند جنب درهم و دینار را که در آنها نام خداوند باشد.
تهذیب ج ۱ ص ۳۱ ح ۸۲
و در تهذیب از محمد بن مسلم روایت کرده که حضرت باقر علیه السلام فرمود؛
که جنب و حایض قرآن را با ثوب باز میکنند و قرائت مینمایند آن چه بخواهند مگر سجده را.
تهذیب ج ۱ ص ۳۱
و در روایت علل از زراره از آن حضرت علیه السلام است که فرمود؛
جنب و حایض قرآن را قرائت میکنند آنقدر که میخواهند مگر سجده را؛ و مراد از سجده، آیه سجده است در چهار سوره.
علل الشرایع ص ۲۸۸ ح ۱
« چهار سوره که سجده واجب دارد:
●سوره نجم آیه ۶۲؛
●سوره علق آیه ۱۹؛
●سوره سجده (الم تنزیل) آیه ۱۵؛
●سوره فصلت آیه ۳۷؛ »
✍و بعضی از علما سوره سجده فرموده.
✍ و یکی از احکام غسل، کفایت کردن از وضوء است، هر چندیکه غسل جنابت نباشد؛ چنانکه؛
در تهذیب از محمد بن مسلم روایت کرده که حضرت باقر علیه السلام فرمود؛
غسل کفایت میکند از وضوء و کدام وضوء پاک تر است از غسل.
تهذیب ج ۱ ص ۱۳۹ ح ۳۹۵
استبصار ج ۱ ص ۱۲۶ح ۴۲۷
در تهذیب ازعبدالرحمن همدانی روایت کرده که او نوشت به حضرت امام علی النقی علیه السلام و سؤال کرد؛
از وضوء برای نماز در غسل جمعه؟
پس آن حضرت مرقوم فرمود؛
که وضوء نیست در غسل جمعه و نه در غیر غسل جمعه برای نماز.
تهذیب ج ۱ ص ۱۴۱ ح ۳۹۷
استبصار ج ۱ ص ۱۲۶ ح ۴۳۱
در تهذیب از عمار روایت کرده که از حضرت صادق علیه السلام سؤال کردند؛
از کسیکه غسل میکند از جنابت و یا برای جمعه و یا از جهت عید ،آیا از برای آن کس وضوء لا زم است قبل از غسل و یا بعد از آن ؟
پس آن حضرت فرمود؛
نه، وضو ندارد با این غسل ها ،نه قبل از آنها و نه بعد از آنها و غسل کفایت است و همچنین است حال زن زمانی که غسل کرد از حیض و یا از غیر حیض از برای آن زن وضوء نیست ،نه قبل از غسل و نه بعد از آن و کافی است برای او همان غسل.
تهذیب ج ۱ ص ۱۴۱ ح ۳۹۵
استبصارج ۱ ص ۱۲۷ ح ۴۳۲
در تهذیب از حماد روایت کرده از حضرت صادق علیه السلام؛
در کسیکه غسل می کند برای جمعه و یا غیر جمعه ،آیا کفایت می کند او را از وضوء ؟
حضرت فرمود؛ کدام وضوء پاک تر است از غسل ؟
تهذیب ج ۱ ص ۱۴۱ ح ۳۹۹
استبصار ج ۱ ص ۱۲۷ ح ۴۳۳
در تهذیب از محمد بن احمد روایت کرده که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛
وضوء قبل از غسل و بعد از آن بدعت است.
تهذیب ج ۱ ص ۱۴۱ ح ۳۹۹
استبصار ج ۱ ص ۱۲۶ ح ۴۳۰
و در کافی و تهذیب از عبد الله بن سلیمان روایت کرده اند که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛
که وضوء بعد از غسل بدعت است.
کافی ج ۳ ص ۴۵ ح ۱۲
تهذیب ج ۱ ص ۱۴۰ ح ۳۹۵
و در کافی گفته روایت شده؛
که کدام وضوء پاک تر است از غسل.
کافی ج ۳ ص ۴۵ ح ۱۳
در تهذیب از سلیمان بن خالد روایت کرده که حضرت باقر علیه السلام فرمود؛
وضوء بعد از غسل بدعت است.
کافی ج ۳ ص ۴۵ ح ۱۲
تهذیب ج ۱ ص ۱۴۰ ح ۳۹۵
محقق صاحب شرایع در معتبر گفته که با طرق متعدده از حضرت صادق علیه السلام روایت شده؛
که وضوء بعد از غسل بدعت است.
معتبر ص ۵۲
در کافی و تهذیب و سرائر از زراره روایت کرده اند که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛
زمانی که بعد از صبح غسل نمودی ،آن غسل تو کافی است برای جنابت و جمعه و عرفه و قربانی کردن و سر تراشیدن و ذبح کردن در منیٰ و زیارت کردن و زمانی که جمع شد حقوق زیاد بر ذمّه تو، کفایت می کند یک غسل از همه آنها؛
و بعد از آن فرمود؛
و همچنین است زن ،کافی است برای او یک غسل برای جنابت و احرام و جمعه و حیض و عید او.
کافی ج ۳ ص ۲۹ ح ۱
تهذیب ج ۱ ص ۱۰۷ ح ۲۷۹
و در فقیه روایت کرده؛
که کسی در اول ماه رمضان جماع نمود و غسل را فراموش کرد تا این که ماه رمضان تمام شد؟
آنحضرت فرمود:
لازم است بر او غسل کردن و قضا نمودن روزه و نماز خودش را، مگر این که غسل جمعه کرده باشد و هر گاه غسل جمعه نموده ،قضا می کند نماز و روزه خود را تا به آن جمعه و بعد از آن جمعه دیگر قضا ندارد ،از جهت این که غسل جنابت را غسل جمعه کفایت کرده است .
فقیه ج 2 ص 119 ح 1896
✍و از این احادیث معلوم شد که هر غسل چه واجب باشد و یا مستحب از وضوء کافی است و حکم همه اغسال کفایت کردن است از وضوء و وضوء با غسل بدعت است.