ماده نهم در وجوب غسل جنابت است برای نماز؛
در وجوب غسل جنابت است برای نماز چنانکه؛
قال الله تعالی؛
« وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا »
سوره مائده آیه ۶
یعنی « هر گاه جنب و در حال جنابت بوده باشید پس از برای نماز غسل بکنید و خودتان را از حدث جنابت بشویید و پاک نمایید »
✍و در این آیه خداوند امر فرموده بر پاک کردن نمازگزار خودش را از جنابت به غسل کردن؛
✍ و غسل جنابت با دو سبب واجب میشود
➀ یکی به دخول کردن:
چنانکه در کافی و تهذیب از محمد بن مسلم روایت کرده‌اند که سوال کردم از حضرت باقر علیه السلام؛
که چه وقت غسل واجب میشود بر مرد و زن؟
حضرت فرمود؛
وقتی که دخول نمود، پس در آن وقت واجب میشود غسل و مهر و اگر زنا باشد رجم و سنگ سار کردن آنها.
کافی ج ۳ ص ۴۶
تهذیب ج ۷ ص ۴۶۴،ح ۱۸۶۲
و ایضاً از محمد بن اسماعیل روایت کرده اند که سوال نمودم از حضرت رضا علیه السلام؛
که مردی با زنی در نزدیکی فرج او ملاعبه میکند و انزال منی نمیکند، چه وقت به ایشان غسل واجب میشود؟
حضرت فرمود ؛
وقتی که محل ختنه شدن ایشان به هم برسد، پس غسل واجب است.
گفتم؛
رسیدن محل ختنه به هم دیگر غایب شدن حشفه است؟
حضرت فرمود؛ بلی.
کافی ج ۳ ص ۴۶
تهذیب ج ۱ ص ۱۱۸ ح ۳۱۱
➁ و دوم از آنها خارج شدن منی است از مرد نه از زن؛
چنانکه در تهذیب و فقیه از حلبی روایت کرده اند که سوال کرد از حضرت صادق علیه السلام؛
از مردی که با زنی ملاعبه کرد بدون دخول کردن، آیا بر او غسل واجب است هرگاه انزال نماید، و آن زن انزال نکند؟
حضرت فرمود؛
از برای زن غسل نیست و اگر آن مرد نیز انزال نمیکرد برای او نیز غسل نبود و چونکه انزال کرده است غسل دارد.
تهذیب ج ۱ ص ۱۲۴ ح ۳۳۵
فقیه ج ۱ ص ۴۷ ح ۱۸۵
استبصار ج ۱ ص ۱۱۱ ح ۳۷۰
و در تهذیب از ابن اذینه و در سند دیگر از عمر بن یزید روایت کرده که از حضرت صادق علیه السلام پرسیدم؛
که زن در خواب محتلم میشود و از او منی خارج شود چطور است؟
حضرت فرمود؛
از برای آن زن غسل واجب نیست.
تهذیب ج ۱ ص ۱۲۳ ح ۳۲۹ و ۳۳۰
و ایضاً در تهذیب از عبید بن زراره روایت کرده که گفتم به حضرت صادق علیه السلام؛
آیا به زن غسل واجب است در احتلام او؟
حضرت فرمود؛
نه واجب نیست و کدام یکی از شما راضی میشود این را که دیده باشد که دختر و خواهر و یا مادر و یا زن او و یا یک زن از اقرباء او غسل میکند، پس از آن بپرسد که چرا غسل میکنی؟ پس آن زن بگوید که محتلم شده ام و حال اینکه او شوهر ندارد آیا بر این صبر میکند یکی از شما؟
و بعد از آن فرمود؛
نه، از برای زنان غسل نیست و این غسل احتلام را خداوند به شما مردان واجب نموده و فرموده « وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا » و برای زنان نفرموده.
تهذیب ج ۱ ص ۱۲۴ ح ۳۳۲
سوره مائده آیه ۶
✍و از این دو حدیث صحیح معلوم شد که غسل احتلام در فرض خروج منی از برای مردان است نه برای زنان و در احادیث دیگر وارد شده که در این فرض از برای زنان مثل مردان نیز غسل واجب است هرگاه انزال نماید، پس آن احادیث محمول است بر تقیه در روایت و یا محمول است بر وجوب غسل به آنها، در واقع ولکن به مردان واجب نیست یاد دادن این مسئله به زنان چنان که در حدیث ادیم بن حر امام صادق علیه السلام فرمود که؛
یاد ندهید این را به زنان تا این که وجوب به غسل را حیله اخذ نکنند.
و در کافی از ابن ابوالعلا روایت کرده که سوال کردم از حضرت صادق علیه السلام؛
از کسی که در خواب محتلم میشود و لذت مییابد و زمانی که بیدار میشود در لباس و بدن خود منی پیدا نمیکند؟
حضرت فرمود؛ غسل بر او نیست.
کافی ج ۳ ص ۳۳ ح ۱
✍ و غسل بر دو قسم است؛
➀ یکی غسل ارتماسی؛
چنانکه در کافی و تهذیب از حلبی روایت کرده اند که حضرت صادق علیه السلام فرمود؛
زمانی که جنب ارتماس کرد و زیر آب رفت یک مرتبه کفایت است برای او.
کافی ج ۳ ص ۳۱ ح ۵
➁ و دوم غسل ترتیبی؛
در فقیه از ابونصر روایت کرده که حضرت رضا علیه السلام فرمود؛
در غسل جنابت که اول نجاسات بدن را بشو و بعد از آن بریز به سر خود و سایر بدن خود را آب را.
فقیه ج ۱ ص ۵۸ باب صفة غسل الجنابة
و در کافی و تهذیب از زراره روایت کرده اند که حضرت باقر علیه السلام فرمود؛
بر هر چه از بدن جنب آب جاری شود اندک باشد و یا زیادتر کفایت میکند از غسل.
کافی ج ۳ ص ۲۱ ح ۴
تهذیب ج ۱ ص ۱۳۷ ح ۳۸۰
استبصار ج ۱ ص ۱۲۳ ح ۴۱۶
و در تهذیب از زراره روایت کرده که از حضرت صادق علیه السلام سوال کردم؛
از غسل جنابت؟
حضرت فرمود؛
قبل از غسل دست های خود را میشویی و مضمضه و استنشاق میکنی و بعد از این غسل میکنی و بدن خود را از سر تا پاها میشویی و قبل از آن و بعد از آن وضوء ندارد و هر چه از بدن آب بر آن برسد، پاک میشود از جنابت و اگر کسی یک مرتبه به زیر آب برود کفایت میکند، هر چندیکه بدن خود را نمالد.
تهذیب ج ۱ ص ۱۴۸ ح ۴۲۲
✍و از این سه حدیث معلوم میشود که در غسل ترتیبی، ترتیب لازم نیست و خصوصا از حدیث آخر که فرمود؛
بدن خود را از سر تا به پاها بشوی.
✍و اگر ترتیب واجب میشد چطور در این احادیث ملاحظه نمیفرمود و بلکه ترتیب را بر میداشت؟!