در نجاست 10 چیز از احکام نجاسات که باید از آنها اجتناب کرد

ماده هفتم در وجوب پاک کردن بدن و لباس از نجاست از جهت نماز؛‌

تمام مسائل احکام دین اسلام : در پیج اینستاگرام منتشر شده با دلایل بیشتر و از سوالاتی که در کامنت ها شده در مورد هر باب مطلع شوید و اگر سوالی هم داشتید در مورد این باب از طریق کامنت ها و دایرکت اقدام نمایید.

آیه شریفه و تفسیر آن در باب احکام نجاست

قال الله تعالی؛ « وَثِيَابَكَ فَطَهِّر »*« وَالرُّجْزَ فَاهْجُر ».

یعنی « لباس خود را پاک بکن از نجاسات ».

• سوره مدثر آیه ۴ و ۵

‌✍ چنانکه در تفسیر ملا فتح الله فرموده؛
و از اشیاء خبیث دوری بکن.

✍ و مراد از رجز چیزی خبیث است، چنانکه در تفسیر برهان و صافی فرموده اند.

در نجاست بول و غایط

و در کافی و تهذیب از عبدالله بن سنان روایت کرده اند که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

لباس خود را بشو از بول هر آنچه گوشت آن خورده نمیشود.

• کافی ج ۳ ص ۵۷ ح ۳ | تهذیب ج ۱ ص ۴۲۰ ح ۱۳۲۹

و در تهذیب از عمار روایت کرده که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

هر آنچه گوشت آن خورده میشود پس عیب ندارد آن چه از آن حیوان خارج شود از بول و غایط.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۶۶ ح ۷۸۱

✍ و از این دو حدیث معلوم شد که هر حیوانی که گوشت آن حرام است بول و غایط آن نجس است و هر چه حلال گوشت است فضله آن پاک و شستن آن واجب نیست.

و در کافی و تهذیب از عبدالرحمن بن ابی عبدالله بصری روایت کرده اند که از حضرت صادق ^{علیه السلام} سوال کردم؛

از کسیکه در لباس او فضله انسان و یا گربه و یا سگ بوده و نماز گذارده، آیا نماز را اعاده بکند یا نه؟

حضرت فرمود؛ زمانیکه ندانسته باشد پس اعاده نمیکند.

• کافی ج ۳ ص ۴۰۶ ح ۱۱ | تهذیب ج ۲ ص ۳۵۹ ح ۱۴۸۷

در نجاست سگ و خوک

و در کافی و تهذیب از حریز روایت کرده اند که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

زمانیکه به لباس تو سگ مس کرد پس اگر رطوبت نداشته باشد پس به لباس خودت آب بپاش و هر گاه رطوبت داشته است، پس آن را بشو.

• کافی ج ۳ ص ۶۰ ح ۱ | تهذیب ج ۱ ص ۲۶۱ ح ۷۵۹

✍ و مثل اینها احادیث دیگر است .

و در تهذیب از علی بن جعفر عليه السلام روایت کرده که از حضرت کاظم ^{علیه سلام} سوال کردم؛

از خوک که از ظرفی آب بخورد؟

حضرت فرمود؛ هفت مرتبه آن را بشو.

• کافی ج ۳ ص ۶۱ ح ۶ | تهذیب ج ۱ ص ۲۶۱ ح ۷۶۰

✍ و از این احادیث مذکوره نجاست سگ و خوک و بول و غایط حیوانات حرام گوشت معلوم شد.

و در تهذیب از ابوالعباس روایت کرده که از حضرت صادق ^{علیه السلام} سوال کردم؛

از سگ؟

حضرت فرمود؛ نجس است، استعمال نمیشود نیم خوردۀ آب آن و آن آب را بریز و بشو ظرف را با خاک در مرتبه اول و بعد از آن با آب بشو.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۲۵ ح ۶۴۶ | استبصار ج ۱ ص ۱۹ ح ۴۰

و ایضاً در تهذیب از محمد بن مسلم روایت کرده که از حضرت صادق ^{علیه السلام} سوال کردم؛

از سگ که از ظرف آب میخورد؟

حضرت فرمود؛ آن ظرف را بشو.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۲۵ ح ۶۴۴ | استبصار ج ۱ ص ۱۸ ح ۳۹

✍️ و در این حدیث (محمد بن مسلم) با خاک شستن نیست پس حدیث اول ( ابوالعباس) محمول میشود به استحباب و در خوک در حدیث سابق (حدیث علی بن جعفر عليه السلام) فرمود که هفت مرتبه آن را بشو و (هفت مرتبه شستن) آن نیز مستحب است به دلیل حدیث علی بن رئاب که به حضرت صادق ^{علیه السلام} گفتم؛
کسی دست خود را به گوشت خوک آلوده میکند؟
حضرت فرمود؛ دست خود را میشوید.

✍ و اگر هفت مرتبه لازم میبود نمیفرمود دست خود را میشوید؛

✍ و اما مرغان حرام گوشت پس فضلۀ آنها پاک است. چنانكه؛

عدم نجاست بول و فضله پرندگان هر چند حرام گوشت باشند

در کافی و تهذیب از ابوبصیر روایت کرده اند که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

هر چه طیران میکند پس بول و فضلۀ آن عیب ندارد.

• کافی ج ۳ ص ۵۸ ح ۹ | تهذیب ج ۱ ص ۲۲۶ ح ۷۷۹

و در تهذیب و استبصار از غیاث از حضرت صادق ^{علیه السلام} از پدرش روایت کرده که فرمود؛

خون کیک و پشه و بول خشاشیف که شب پره است عیب ندارد.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۶۶ ح ۷۷۸ | استبصار ج ۱ ص ۱۸۸ ح ۶۵۹

در نجاست حیوان نجس خوار

در کافی و تهذیب از هشام بن سالم از حضرت صادق ^{علیه السلام} روایت نموده اند که فرمود؛

از گوشت حیوانات نجاست خوار نخوری و از عرق آنها اگر بر چیزی برسد پس آن را بشو.

• کافی ج ۶ ص ۲۵۰ ح ۱ | تهذیب ج ۱ ص ۲۶۳ ح ۷۶۸

و ایضاً در کافی و تهذیب از حفص بن بختری روایت کرده اند که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود که؛
از شیر شتر نجاست خوار نخور و اگر از عرق آنها به چیزی برسد آن را بشو.

• کافی ج ۶ ص ۲۵۱ ح ۲ | تهذیب ج ۱ ص ۲۶۳ ح ۷۶۷

✍ از این دو حدیث نجاست حیوان نجس خوار ظاهر شد.

در نجاست جماعت مشرکین و کفار

✍ و از جمله نجاسات جماعت مشرکین و کفار و ناصبی است؛

قال الله تعالی؛ « إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نَجَسٌ ».

یعنی؛ « طایفۀ که به خداوند شریک قرار میدهند هر که باشد نجس است. »

• سوره توبه آیه ۲۸

و در کافی از خالد قلانسی روایت کرده که به حضرت صادق ^{علیه السلام} گفتم؛

ملاقات میکنم با ذمی و مصافحه میکند با من؟

حضرت فرمود؛ دست خود را به خاک یا به دیوار بمال.

گفتم؛ با ناصبی چطور است؟

حضرت فرمود؛ بشو دست خودت را.

• کافی ج ۱ ص ۴۷ ح ۱۱

و در تهذیب از محمد بن مسلم از حضرت باقر ^{علیه السلام} روایت کرده که؛

مردی با مجوسی مصافحه کرد.

حضرت فرمود؛ دست خود را میشوید و وضو لازم نیست.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۶۳ ح ۷۶۵

و ایضاً در تهذیب از ابو بصیر روایت کرده که حضرت باقر ^{علیه السلام} فرمود؛

اگر مسلمان با یهودی و نصرانی مصافحه نماید از بالای لباس باشد و اگر بدون لباس دست خود را به دست تو بدهد، پس دست خودت را بشو.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۶۲ ح ۷۶۴

و ایضاً در تهذیب از علی بن جعفر ^{عليه السلام} روایت کرده که؛

سوال نمودم از خواب کردن در فرش یهودی و نصرانی؟

حضرت فرمود؛ عیب ندارد و در لباس آنها نماز نگذارد و مسلمان با مجوسی در یک ظرف چیزی نخورد و او را در بالای فرش خود ننشاند و او را مس نکند و با او مصافحه ننماید.

و سوال کردم؛ از کسی که از بازار لباس میخرد و نمیداند که لباس کدام شخص بوده است، آیا در این فرض نماز در آن صلاحیت دارد یا نه؟

حضرت فرمود؛ اگر از مسلمان خریده نماز صلاحیت دارد و اگر از نصرانی بخرد، پس در آن نماز نگذارد تا این که آن را بشوید.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۶۳ ح ۷۶۶

✍ و در بعض احادیث اشاره بر طهارت یهود و نصاری شده پس آنها محمول است بر تقیه؛ زیرا که علماء اهل سنّت آنها را پاک میدانند و طعام آنها را میخورند، با وجود اینکه میدانند که آنها گوشت خوک میخورند و از نجاسات اجتناب نمیکنند و حال آنکه اگر یک نفر مسلمان گوشت خوک و شراب بخورد ما از او اجتناب میکنیم.

در نجاست شراب و مست کننده ها

✍ و از جمله نجاسات یکی مسکرات ( شراب، مست کننده ها) است 

چنانکه در کافی و تهذیب از یونس روایت کرده اند که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

اگر به لباس تو شراب و مسکرات دیگر برسد پس بشو آن را اگر جای آن را میدانی و اگر محل رسیدن آن را ندانسته باشی پس همه آن لباس را بشو و اگر در آن لباس نماز گذارده باشی نماز را اعاده کن.

• کافی ج ۳ ص ۴۰۵ | تهذیب ج ۱ ص ۲۷۸ ح ۸۱۸

و در کافی و تهذیب از خیران خادم روایت کرده اند که نوشتم به حضرت کاظم ^{علیه السلام}؛

که مسکرات و گوشت خوک به لباس میرسد، آیا در آن نماز میشود یا نه؟ و اصحاب ما در آن اختلاف کرده اند، بعضی میگوید نماز در آن عیب ندارد و خداوند خوردن آن را حرام کرده و بعضی میگویند نماز در آن نمیشود؟

پس حضرت کاظم ^{علیه السلام} نوشته بود؛

نماز در آن لباس نمیشود زیرا که آن مُسکرات رجس است.

• کافی ج ۳ ص ۴۰۵ | تهذیب ج ۲ ص ۳۵۸ ح ۱۴۸۵

و در کافی روایت کرده که راوی از حضرت صادق ^{علیه السلام} سوال نمود ؛

از کسی که لباس خود را عاریه میدهد به مردی که او جرّی و شراب میخورد و بعد از آن رد میکند لباس را، آیا در آن لباس نماز میشود یا نه؟

حضرت فرمود؛ نماز نمیشود تا اینکه آن لباس را بشوید.

• کافی ج ۳ ص ۴۰۵

و در کافی و تهذیب از عمّار در حدیث مفصّل روایت کرده اند که ؛

در قدح و ظرف شراب خورده شده؟

حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛ سه مرتبه باید آن را بشوید.

سوال شد؛ آیا کفایت میکند ریختن آب بر آن یا نه؟

حضرت فرمود؛ کفایت نمیکند تا این که با دست خود آن ظرف را بمالد و سه مرتبه بشوید.

• کافی ج ۶ ص ۴۲۷ ح ۱ | تهذیب ج ۱ ص ۲۸۳ ح ۸۳۰

✍ و مثل این احادیث است احادیث بسیار در نجاست مسکرات.

در نجاست منی انسان و حیوانات

✍ و از جمله نجاست منی انسان و حیوانات است؛

در کافی و تهذیب از سماعه روایت کرده اند که سوال کردم از حضرت صادق ^{علیه السلام}؛

از لباس که منی به آن میرسد؟

حضرت فرمود؛ همۀ آن لباس را بشو هر گاه مکان منی را ندانسته باشی چه اندک باشد و یا زیاده.

• کافی ج ۳ ص ۵۴ | تهذیب ج ۱ ص ۲۵۲ ح ۷۲۷

و در کافی از ابن ابی یعفور و در تهذیب از محمد بن مسلم روایت کرده‌اند که از حضرت صادق ^{علیه السلام} سوال کردم؛

از منی که به لباس میرسد؟

حضرت فرمود؛ هر گاه محل آن را میدانی آن را بشو و اگر مخفی شد بر تو پس تمام آن لباس را بشو.

• کافی ج ۳ ص ۵۳ | تهذیب ج ۱ ص ۲۵۱ ح ۷۲۵

✍ و مثل این است احادیث بسیار در نجاست منی.

در نجاست خون

✍و از جمله آنها نجاست خون حیوانی است که خون جهنده داشته باشد؛

در کافی و تهذیب از محمد بن مسلم روایت کرده‌اند که به حضرت صادق ^{علیه السلام} گفتم؛

در حال نماز در لباس خودم خون یافتم، چه طور است؟

حضرت فرمود؛ اگر لباس دیگر داری آن را بینداز و اگر لباس نداری نماز را تمام بکن و اعاده ندارد در فرضی که زیادتر از مقدار یکدرهم نباشد و آنچه قدر آن از درهم کمتر شود پس عیب ندارد آن را دیده باشی یا ندیده باشی و زمانیکه آن را دیده باشی و حال آنکه از یکدرهم زیادتر باشد و آن را نشویی و در آن نماز بگذاری پس باید نمازهای خود را اعاده بکنی.

• کافی ج ۳ ص ۵۹ | تهذیب ج ۱ ص ۲۵۴ ح ۱۳۶

✍ و مثل این است احادیث دیگر در وجوب شستن خون از لباس و بدن نماز گذار.

✍ و این حدیث و احادیث دیگر دلالت نمود بر عفو خون کمتر از یکدرهم و لازم نبودن شستن آن و چنانکه این مقدار خون عفو شده و هکذا خون قروح و جروح عفو شده است. چنانکه؛

در عفو خون جراحت

در تهذیب از محمد بن مسلم روایت کرده که از حضرت باقر ^{علیه السلام} سوال کردم؛

از کسی که قروح دارد و از آن خون میآید، چطور نماز بگذارد؟

حضرت فرمود؛ نماز را بگذارد هر چندی که خون جاری شود از قروح او.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۵۶ ح ۷۴۳

و ایضاً در تهذیب از سماعه روایت کرده که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

زمانیکه در کسی جروح باشد و خون آن جاری شود به لباس او پس آن را نمیشوید تا این که آن جرح برء حاصل نماید و خون قطع شود.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۵۹ ح ۷۵۲

✍ و مثل اینها است احادیث دیگر.

در نجاست میته

✍و از جمله نجاسات؛ میته است؛

و در کافی از قاسم صیقل روایت کرده که به حضرت رضا ^{علیه السلام} نوشتم؛

که شغل من درست کردن غلاف شمشیر است از پوست خرهای مرده پس به لباس من میرسد از رطوبت آن آیا نماز در آن میشود یا نه؟
حضرت در جواب مرقوم فرمود؛ از برای نماز لباس دیگر قرار بدهی.

• کافی ج ۳ ص ۴۰۷ ح ۱۶

و در تهذیب از حفص بن غیاث روایت کرده که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

فاسد نمیکند آب را مگر آن حیوانی که خون جهنده داشته باشد.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۳۱ ح ۶۶۹

و در کافی از محمد بن یحیی روایت کرده که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

فاسد نمیکند آب را مگر مردۀ آنچه خون آن جهنده باشد.

• کافی ج ۳ ص ۵ ح ۴

و در تهذیب و استبصار در روایت عمّار حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

هر حیوانی که خون جهنده نداشته باشد، عیب ندارد.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۳۰ ح ۶۶۵ | الاستبصار ج ۱ ص ۲۶

✍ و مثل اینها است احادیث دیگر.

✍ از جمیع احادیث که در این ماده نقل شد معلوم گردید که نجاسات ده چیز است بول ^ادرار و غایط ^مدفوع آن حیوانی که حرام گوشت است و خون جهنده دارد و خون و منی و میتۀ حیوانی که خون جهنده داشت و سگ و خوک و حیوان نجس خوار و کافر به خداوند و پیغمبر ^{صلی الله علیه و آله} و مسکرات .

✍️ و در هر یکی از اینها اگر با رطوبت ملاقات شود نجاست سرایت میکند و در فرض خشک بودن عیب ندارد. چنانکه؛

در قرب الاسناد از علی بن جعفر عليه السلام روایت کرده که از حضرت کاظم علیه سلام ^{سوال کردم؛}

از کسیکه راه میرود در فضله انسان و حیوان حرام گوشت و آن فضلات خشک است و به لباس و پاهای او میرسد، آیا آن کس به مسجد داخل شود و نماز بگذارد قبل از شستن پایش؟

حضرت فرمود؛ اگر فضلات خشک باشد عیب ندارد.

• قرب الاسناد ص ۹۴ | مسائل علی بن جعفر ص ۱۵۰ ح ۱۹۶ | بحارالانوار ج ۱۰ ص ۲۶۸

و در حدیث دیگر فرموده؛

« کُلُّ یَابِسٍ زَکِیُّ » یعنی؛ هر خشک شده از نجاست پاک است؛ چنانكه در وافی روایت کرده.

• الاستبصار ج ۱ ص ۵۷ ح ۱۶۷ | تهذیب ج ۱ ص ۴۹ ح ۱۴۱

✍️ و در جمیع نجاسات ازاله عین در آب جاری کفایت میکند و در آب قلیل در ظرف دو مرتبه وارد شده چنانکه؛

در تهذیب از محمد بن مسلم روایت کرده که از حضرت صادق ^{علیه السلام} سوال کردم؛

ازبول که به لباس میرسد؟

حضرت فرمود؛ آن را در مرکن( ظرف لباس شویی)دو مرتبه بشو و اگر در آب جاری بشویی یک مرتبه کفایت میکند.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۵۰ ح ۷۱۷

در بول طفل شیر خوار

✍ و در بول طفل شیر خوار ریختن آب کافی است چنانکه؛

در کافی و تهذیب از حلبی روایت کرده اند که سوال کردم از حضرت صادق ^{علیه السلام}؛

از بول طفل؟

حضرت فرمود؛ آب بریز بر آن و اگر خودش چیزی میخورد  پس آن را بشو و در این حکم پسر و دختر مساویند.

• کافی ج ۳ ص ۵۶ | تهذیب ج ۱ ص ۲۶۷ ح ۷۸۵

✍ پس در جمیع نجاست ها شستن با آب کفایت می کند و ازالۀ عین کافی است و ماندن رنگ و بوی آن عیب ندارد چنانکه در حدیث ابن مغیره در استنجاء نقل شد.

و اما پاک کنندگان نجاست ها

✍️ و اول پاک کنندۀ نجاست ها در صورت سرایت آب است چنانکه در آیات سابقه بیان شد.

✍️ و دوم آنها آفتاب است در فرض خشک کردن زمین نجس شده را چنانکه؛

در فقیه از زراره روایت کرده که از حضرت باقر ^{علیه السلام} سؤال کردم؛

از بول کردن در پشت بام و در مکانی که در آن نماز می گذارند؟

حضرت فرمود؛ زمانیکه آفتاب آن را بخشکاند، پس نماز بگذار در آن و آن پاک است .

• فقيه ج ۱ ص ۱۵۷ ح ۷۳۲

و در تهذيب از ابوبکر حضرمی روایت کرده که حضرت باقر ^{علیه السلام} فرمود؛

هر آنچه آفتاب بر آن بتابد، پس پاک میشود.

• تهذیب ج ۱ ص ۲۷۳ ح ۸۰۴ | استبصار ج ۱ ص ۱۹۳ ح ۶۷۷

و در حدیث دیگر حضرمی حضرت باقر ^{علیه السلام} فرمود؛

جميع آنچه آفتاب بر آن میتابد آن پا ک است.

• تهذیب ج ۲ ص ۳۷۷ ح ۱۵۷۲

✍️ و سوم  راه رفتن در زمین پاک و خشک است چنانکه؛

در کافی از معلی روایت کرده که از حضرت صادق ^{علیه السلام} سؤال کردم؛

که خوک از آب خارج میشود و راه میرود و آب از آن میریزد و من پای برهنه از آن میگذرم؟

حضرت فرمود؛ آیا در آن طرف راه زمین خشک نیست؟

گفتم؛ بله هست.

حضرت فرمود؛ عیب ندارد و بعضی از زمین بعض دیگر را پاک میکند.

• کافی ج ۳ ص ۳۹ ح ۵

و در کافی از مؤمن طاق روایت کرده که به حضرت صادق ^{علیه السلام} گفتم؛

کسی در راه ناپاک پای برهنه راه میرود و بعد از آن در زمین پاک راه میرود؟

حضرت فرمود؛ عیب ندارد زمانی که آن زمین پاک پانزده ذراع و یا مثل آن باشد.

• کافی ج ۳ ص ۳۸ ح ۱

و در کتاب سرائر از حلبی روایت کرده که به حضرت صادق ^{علیه السلام} گفتم؛

راه من بر مسجد از بازار است و در آن بازار بول می کنند و در بعض اوقات من پای برهنه راه میروم و از رطوبت بازار بر پای من میرسد؟

حضرت فرمود؛ آیا بعد از آن در زمین خشک راه میروی یا نه؟

گفتم؛ بلی؛

حضرت فرمود؛ عیب ندارد، بعض زمین بعض دیگر را پاک میکند.

• مستطرفات السراير ص ۲۷ ح ۸

✍️ و احادیث متطهرات اینها بود که نقل شد از آفتاب و زمین خشک و آب و به غیر از اینها در احادیث صحیحه در نظر نیست.