در مورد واجب بودن زکات و علت آن

ماده سی و هشتم از قانون الاسلام در وجوب زکات و علت آن است

آیه زکات و تفسیر از آنها

✅️ قال الله ^تعالی ؛ « وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکاةَ »

• سوره بقره آیه 43 و 83 و 110 | سوره نساء آیه 77 | سوره نور آیه 56 | سوره مزمل آیه ۲۰

✅️ و قال الله ^تعالى؛ « فَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکاةَ »

• سوره حج آیه ۷۸ | سوره نساء آیه 103 (در این آیه آتو الزکوة ندارد) | سوره مجادله آیه 13

یعنی؛ «ای کسانی که ایمان دارید نماز را اقامه بکنید و زکات را بدهید».

✍و در این نه آیات شریفه چنانکه خداوند به نماز امر فرموده به زکات نیز امر نموده و در بین نماز و زکات فرق نگذاشته و در قرآن در سی و سه آیه به زکات تصریح کرده با یاد کردن بر آن و یا تعریف مؤمنین به ادای آن و یا به وعده ی عذاب به مانع آن و تأکیدات از این بالاتر چه خواهد شد .

احادیث در مورد زکات و واجب بودن آن

✅️ و در کافی از رفاعه روایت کرده که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود که ؛

خداوند واجب نفرموده چیزیکه اشد باشد بر این امت مثل زکات و اغلب مردمان در منع کردن زکات هلاک خواهند شد .

• کافی ج 3 ص 497 ح 3 | وافی ج 10 ص 33 ح 9095

✅️ و ایضاً در کافی از محمد بن مسلم و ابوبصیر و برید و فضیل از حضرت باقر و صادق ^{علیه السلام} روایت کرده اند که هر دو فرمودند که ؛

خداوند واجب کرده زکات را با نماز.

✍یعنی زکات را در مرتبه نماز و قرین آن قرار داده.

• کافی ج 3 ص 497 ح 5 | وافی ج 10 ص 34 ح 9097

✅️ و در کافی و فقیه از ابن خربوذ روایت کرده اند که حضرت باقر ^{علیه السلام} فرمود ؛

بدرستیکه خداوند قرین کرده زکات را به نماز و فرمود « وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکاةَ » پس هر که نماز بگذارد و زکات را ندهد پس آن کس نماز را اقامه نکرده است.

• کافی ج 3 ص 506 ح 23 | فقیه ج 2 ص 10 ح 1584

✅️ و ایضاً در کافی و فقیه از عقرقوفی روایت کرده اند که حضرت کاظم ^{علیه السلام} فرمود؛

که خداوند زکات را قرار داده از برای گذراندن فقراء و از جهه اینکه به دادن آن، اموال شما زیادتر شود.

• کافی ج 3 ص 498 ح 6 | فقیه ج 2 ص 4 ح 1575

✅️ و ایضاً از ابن سنان روایت کرده اند که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

که خداوند فرض فرموده زکات را چنانکه فرض کرده نماز را و اگر کسی زکات مال خود را بردارد و آن را آشکارا بدهد عیب برای او نخواهد شد زیرا که خداوند واجب کرده در اموال اغنیاء از برای گذران فقراء آن مقدار زکات را که فقراء میتوانند با آن گذران نمایند و اگر خداوند میدانست که آنچه واجب کرده از زکات در اموال اغنیاء به فقراء کفایت نمیکند البته زیاده قرار میداد و این فقر و فاقه و مسکنت و ذلت و هلاکت که به فقراء میرسد همه اینها از جهت منع اغنیاء است زکات را و ندادن ایشان است حق فقراء را نه از جهت اندک بودن زکات است.

• کافی ج 3 ص 498 ح 7 | فقیه ج 2 ص 3 ح 1574

احادیث در بیان علت واجب بودن زکات

✅️ و در کافی از قُثم روایت کرده که به حضرت صادق ^{علیه السلام} گفتم که ؛

چرا زکات نقدین از هزار درهم بیست و پنج درهم شد و از آن زیادتر و کمتر نشد؟

فرمود؛ علت آن این است که خداوند خلق کرده بندگان خود را و میداند صغیر و کبیر و غنی و فقیر ایشان را و خداوند با حکمت بالغه خودش از هزار نفر از بندگان بیست پنج نفر را مسکین و عاجز از کسب و صنعت قرار داده و اگر میدانست که این مقدار زکات به آنها کفایت نمیکند البته زیادتر قرار میداد زیرا که خداوند خالق ایشان است و علم دارد به آنچه خلق کرده.

• کافی ج 3 ص 508 ح 3 | فقیه ج 2 ص 9 ح 1582

✍و این حدیث را نیز در فقیه روایت کرده.

✅️ و ایضاً در فقیه از معتب روایت کرده که حضرت صادق ^{علیه السلام} فرمود؛

علت قرار دادن زکات امتحان اغنیاء و گذران فقراء است و اگر مردمان زکات را بدهند هیچکدام از مسلمانان محتاج نمیشوند و همه ی ایشان بدون احتیاج میشوند به آنچه خداوند قرار داده و جماعت فقراء فقیر و محتاج و گرسنه و برهنه نشده اند مگر از جهت ندادن اغنیاء زکات اموال خود را و سزاوار است به خداوند که منع بکند رحمت خود را از آن کسانیکه منع میکنند حق خداوند را در اموال خود و قسم یاد میکنم به خداوند که هیچ مال در دریا و صحرا ضایع نمیشود مگر از جهت ترک زکات ؛

تا اینکه فرمود؛ دوست ترین خلق به خداوند سخی ترین ایشان است و سخی ترین ایشان آنکس است که زکات مال خود را بدهد و بخل نکند به مؤمنین با ندادن آنچه خداوند واجب کرده در مال او برای مؤمنین.

• فقیه ج 2 ص 7 ح 1579 | وافی ج 10 ص 50 ح 9132

✅️ و ایضاً در فقیه روایت کرده که حضرت رضا ^{علیه السلام} بر محمد بن سنان نوشت که ؛

علت وجوب زکات از جهت قوت فقراء و حفظ کردن مال اغنیاء است زیرا که خداوند تکلیف کرده اهل صحت و سلامت را به قیام نمودن به گذران اهل مرض و مبتلا شده را چنانکه فرمود؛ « لَتُبْلَوُنَ‏ فِی أَمْوالِکمْ‏ وَ أَنْفُسِکمْ ‏»؛ «امتحان خواهید شد در اموال و در نفسهای خودتان» و امتحان در اموال وجوب زکات است و امتحان در نفس آماده کردن خود است بر ضرر و پرستاری مریض ها و مبتلاها و علاوه در دادن زکات اداء کردن شکر نعمت خداوند است و طمع نمودن است بر زیادی مال که بدادن زکات زیاده میشود و علاوه در دادن زکات مهربانی کردن است بر اهل ضعف و مسکنت و ترغیب ایشان است بر مواسات و تقویت فقراء در وقت غنی شدن ایشان و اعانت کردن ایشان است بر امورات دین، و زکات موعظه است و عبرت است بر اغنیاء تا اینکه بدانند فقر و فاقه ی قیامت را تا اینکه دعا بکنند و تضرع نمایند و از خداوند بترسند که مبادا آنها مثل ایشان بشوند (تا آخر) .

• سوره آل عمران آیه ۱۸6 | فقیه ج 2 ص 8 ح 1580 | عیون اخبار الرضا ج 2 ص 88 ح 1

✍و امثال این احادیث بسیار است در وجوب زکات و علت وجوب آن در اموال به اغنیاء .